خبر ناقلحدیث مخالف مفاد یکی از اصول عملی را خبر ناقل گویند. ۱ - تعریفخبر ناقل، مقابل خبر مقرّر بوده و به خبری گفته می‌شود که مفاد آن مخالف با اصلی از اصول عملی می‌باشد. ۲ - خبر ناقل به بیان دیگربه عبارت دیگر، هر گاه دو خبر با یک دیگر تعارض داشته باشند، به گونه‌ای که یکی از آنها مخالف با اصل و دیگری موافق با اصل باشد، به آن خبری که مخالف اصل است، خبر ناقل می‌گویند، به این سبب که مفاد این خبر بر خلاف مقتضای آن اصل است و مکلف را از اصل انتقال می‌دهد؛ برای مثال، اگر عادلی خبر آورد که نماز جمعه واجب است و عادل دیگری بگوید حرام است، به خبری که افاده وجوب می‌کند «ناقل» گفته می‌شود، چون مخالف اصل برائت است و مکلف را از مقتضای این اصل انتقال می‌دهد. ۳ - نکتههنگام تعارض دو خبر، در تقدیم و ترجیح ناقل و مقرر بر یک دیگر میان اصولیون، اختلاف است: ۱. برخی معتقدند روایت موافق با اصل مقرر مقدم است؛ ۲. مشهور اصولی‌ها بر این عقیده‌اند که روایت مخالف با اصل ناقل مقدم است؛ ۳. برخی هم چون مرحوم «شیخ انصاری»، «آخوند خراسانی» و «محقق نایینی» معتقدند هیچ یک از دو خبر مقرر و ناقل بر یک دیگر رجحان ندارند. [۳]
منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، جزایری، محمدجعفر، ج۸، ص۳۵۸.
[۷]
فرائد الاصول، انصاری، مرتضی بن محمد امین، ج۲، ص (۸۲۳-۸۲۰).
[۸]
شرح رسائل، محمدی، علی، ج۷، ص (۳۷۶-۳۶۶).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۴۴۷، برگرفته از مقاله «خبر ناقل». |